Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου, στις 4 Φεβρουαρίου, είναι καλό να αναλογιστούμε τις συνέπειες που μπορεί να έχει η ίδια η νόσος, αλλά και η θεραπεία της, στο δέρμα των ασθενών.

Παραδοσιακά έχουμε συνδυάσει τις αντικαρκινικές θεραπείες με απώλεια μαλλιών και κάποια συστηματικά συμπτώματα, όπως η ναυτία και η κόπωση, αλλά δεν είναι μόνο αυτά. Οι ογκολογικές θεραπείες είναι ιδιαίτερα επιβαρυντικές για το δέρμα, με συμπτώματα που περιλαμβάνουν από ξηρότητα και κνησμό ως βαριές δερματοπάθειες, όπως ψωριασιόμορφα, εκζεματοειδή και πομφολυγώδη εξανθήματα.

Τόσο οι κλασσικές χημειοθεραπείες, όσο και η ακτινοθεραπεία σχετίζονται με δερματικές ανεπιθύμητες δράσεις. Ωστόσο, και τα νεότερα στοχευτικά φάρμακα, καθώς και η ανοσοθεραπεία προκαλούν σε υψηλά ποσοστά δερματική τοξικότητα. Οι παράγοντες που μπορεί να επιδεινώσουν ή να αυξήσουν τις πιθανότητες εμφάνισης δερματικών παρενεργειών διαφοροποιούνται ανάλογα με το φάρμακο, αλλά σε γενικές γραμμές είναι η ηλιοέκθεση και το ατομικό ιστορικό προϋπάρχουσας δερματοπάθειας.

Έχει καταγραφεί μέσα από μελέτες πως η αλλαγή στο δέρμα των ασθενών με καρκίνο έχει δραματική επίδραση τόσο στην ψυχολογία, όσο και στην ποιότητα ζωής τους. Έτσι λοιπόν, στο ψυχολογικό βάρος του ίδιου του καρκίνου, έρχεται να προστεθεί και το φορτίο από τη δερματική τοξικότητα. Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να τονίσω πως οι νέες ογκολογικές θεραπείες έχουν καταφέρει να μετατρέψουν πολλές μορφές καρκίνου σε χρόνια νόσο. Με αυτήν την τόσο αισιόδοξη εξέλιξη έχουμε ασθενείς που ζούνε πολλά χρόνια. Εμείς ως δερματολόγοι οφείλουμε να τους διασφαλίσουμε με τις συστάσεις και τις θεραπευτικές μας οδηγίες, ένα όσο το δυνατόν υγιές δέρμα και μια καλή ποιότητα ζωής.

Στην συντριπτική τους πλειοψηφία οι άνθρωποι με καρκίνο επιθυμούν να διασφαλίσουν μια καθημερινότητα που θα επηρεάζεται το δυνατόν λιγότερο από τη νόσο. Στο πλαίσιο αυτό, και καθώς το δέρμα είναι ένα όργανο του ανθρωπίνου σώματος που φαίνεται, επιδιώκουν να το διατηρήσουν υγιές. Θα έλεγα λοιπόν πως η δική μου εμπειρία με αυτούς τους ανθρώπους δείχνει ότι το υγιές δέρμα το θεωρούν όχι ήσσονος, αλλά μείζονος σημασίας.

Λόγω της υψηλής συχνότητας δερματικών ανεπιθύμητων ενεργειών, υπάρχει ισχυρή σύσταση όλοι οι ασθενείς που πρόκειται να λάβουν αντικαρκινική αγωγή να χρησιμοποιούν ευθύς εξαρχής συγκεκριμένα δερμοκαλλυντικά για να είναι το δέρμα τους κατάλληλα προετοιμασμένο. Η έγκαιρη χρήση τους φαίνεται πως αμβλύνει τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες και διευκολύνει την ανεμπόδιστη ολοκλήρωση της ογκολογικής αγωγής, προς όφελος του ασθενή.

Ένα ήπιο καθαριστικό, μια ενυδατική, μαλακτική κρέμα για ευαίσθητα δέρματα και ένα αντηλιακό αποτελούν βασικές συμβουλές. Αυτά είναι τα τρία πλέον απαραίτητα προϊόντα για τον ογκολογικό ασθενή.

Τα αποτελέσματα από τη χρήση των δερμοκαλλυντικών φαίνονται άμεσα και διατηρούνται για όσο καιρό τα χρησιμοποιούμε. Πρακτικά η συμβουλή είναι να τα χρησιμοποιούν πριν την έναρξη και καθ’ όλη τη διάρκεια της αντινεοπλασματικής αγωγής. Βέβαια, αν λάβουμε υπόψη ότι κάποιες θεραπείες μπορεί να οδηγήσουν σε πιο μόνιμες αλλοιώσεις ή διαταραχές στη λειτουργία του δέρματος και των εξαρτημάτων του (τρίχες, νύχια, σμηγματογόνοι και ιδρωτοποιοί αδένες), τότε η σύσταση είναι για μόνιμη χρήση τους.

Αναφέρει η κα Ζωή Απάλλα, PhD Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Δερματολογίας Α.Π.Θ Β’ Δερματολογική Κλινική Γ.Ν.Θ. Παπαγεωργίου DERMOMEDICA, Θεσσαλονίκη, Ειδικός Γραμματέας του ΔΣ της Ελληνικής Δερματολογικής & Αφροδισιολογικής Εταρείας.

Η περίπτωση του Καρκίνου του Δέρματος.

Ο καρκίνος του δέρματος είναι ο πιο συχνός καρκίνος του ανθρώπινου σώματος. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά είναι πιο συχνός σε άτομα άνω των 50 ετών. Τα τελευταία 20 χρόνια, δυστυχώς η συχνότητα του έχει πολλαπλασιαστεί όπως και η εμφάνιση του σε μικρότερες ηλικίες.

Το 2020 πάνω από 106.000 Ευρωπαίοι πολίτες διαγνώστηκαν με Μελάνωμα, με αποτέλεσμα το Μελάνωμα να βρίσκεται στην 6η θέση των πιο συχνών μορφών καρκίνου και στην 20η σε σχέση με τους θανάτους από καρκίνο. Βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο καρκίνος του δέρματος συγκαταλέγεται στο 40% των καρκίνων που μπορεί να προβλεφθεί.

Οι παράγοντες και τα αίτια που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο του δέρματος ποικίλουν. Ανάμεσα στους σημαντικότερους παράγοντες είναι:

• Η έκθεση στη φυσική ή τεχνητή υπεριώδη ακτινοβολία (ήλιος, λάμπες μαυρίσματος). Τα παιδιά και οι έφηβοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι καθώς είναι περισσότερο εκτεθειμένες ομάδες στον ήλιο. Το τεχνητό μαύρισμα επίσης αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του δέρματος. Πάνω από 3.400 περιπτώσεις Μελανώματος στην Ευρώπη συνδέονται τεχνητές τεχνικές μαυρίσματος. Ακόμη και ένα σοβαρό ηλιακό έγκαυμα στην παιδική ηλικία ή εφηβεία διπλασιάζει την πιθανότητα εμφάνισης μελανώματος. Πέντε ή και περισσότερα σοβαρά ηλιακά εγκαύματα μεταξύ 15 και 20 ετών αυξάνουν τον κίνδυνο μελανώματος κατά 80% και του επιθηλιακού καρκίνου του δέρματος κατά 68%.
• Τον ίδιο κίνδυνο διατρέχουν και άνθρωποι που εργάζονται σε εξωτερικό χώρο. Στην Ευρώπη 14,5 εκατομμύρια δαπανούν το λιγότερο 75% της εργασίας του σε εξωτερικό χώρο.
• Επιπλέον παράγοντες κινδύνου αποτελούν το ανοιχτόχρωμο δέρμα που καίγεται εύκολα στον ήλιο, ξανθιά ή κόκκινα μαλλιά, ιστορικό αυξημένης έκθεσης στον ήλιο για επαγγελματικούς λόγους (αγρότες, γεωργοί, ψαράδες, ναυτικοί), εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, και ιστορικό προηγούμενου καρκίνου του δέρματος.
• Ασθενείς με περισσότερους από 50 σπίλους (ελιές) στο σώμα τους, άτυπους σπίλους ή σπίλους μεγάλου μεγέθους, παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης μελανώματος, όπως και όσοι έχουν ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος. Ασθενείς που επιβίωσαν από μελάνωμα έχουν 9 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο από τον γενικό πληθυσμό να επανεμφανίσουν μελάνωμα.

Αν παρατηρήσετε στο δέρμα σας ένα καινούργιο σημάδι, διαφορετικό, μια δερματική βλάβη που μεταβάλλεται, έχει κνησμό, ή αιμορραγεί  κλείστε ραντεβού εξέτασης με τον Δερματολόγο σας.

Ο καρκίνος του δέρματος όταν διαγνωστεί πρώιμα θεραπεύεται γρήγορα και εύκολα, η καθυστέρηση στην διάγνωση μπορεί να δημιουργήσει δυσκολίες και επιπλοκές και σε ορισμένες περιπτώσεις κίνδυνο ακόμα και για τη ζωή μας.

Δείτε το αναλυτικό βίντεο της Ελληνικής Δερματολογικής & Αφροδισιολογικής Εταιρείας για τον Καρκίνο του Δέρματος:

Ο Δερματολόγος, είναι ο γιατρός που θα διαγνώσει και θα εκτιμήσει υπεύθυνα τη σοβαρότητα του δερματικού καρκίνου, θα διαγνώσει τη μορφή και το είδος του και θα εφαρμόσει την κατάλληλη θεραπεία ώστε να μας απαλλάξει από οποιοδήποτε κίνδυνο.

Από την Ελληνική Δερματολογική & Αφροδισιολογική Εταιρεία (ΕΔΑΕ).

www.edae.gr